ราชภัฏภูเก็ต เพิ่มมูลค่า “ผ้าปาเต๊ะเพ้นท์” หลอมรวมกระแสวัฒนธรรมและภูมิปัญญาชาวบ้าน

ในช่วงหลายปีที่ผ่านมากระแสการแต่งกายสไตล์ “บ้าบ๋า-ย่าหยา (Baba-Nyonya)” ในสังคมภูเก็ต มีความเฟื่องฟูในกลุ่มคนทุกระดับ จากแฟชั่นที่นิยมเพียงในกลุ่มผู้สูงอายุ ถูกโปรโมทอย่างหนัก โดยส่วนราชการ และภาคเอกชนทำให้สังคมได้ซึมซับและตระหนักรู้ถึงเอกลักษณ์และเสน่ห์ของวัฒนธรรมการแต่งกายดังกล่าวและในปัจจุบันบนเวทีทุกระดับของจังหวัด มักจะได้เห็นผู้คนทุกเพศทุกวัยเลือกสวมใส่ชุดบ้าบ๋า-ย่าหยาสวมใส่อวดโฉมด้วยความภาคภูมิถึงรากเหง้าทางวัฒนธรรมที่เปี่ยมเอกลักษณ์ท้องถิ่นภูเก็ต

สำหรับองค์ประกอบที่ช่วยให้เครื่องแต่งกายประเภทนี้งดงามเฉิดฉาย คือ “ลวดลายผ้าปาเต๊ะ”ซึ่งมีส่วนสำคัญเป็นอย่างมากที่ดึงดูดความสนใจแก่ผู้พบเห็น ทั้งนี้เกิดจากการลงสีสันที่สดใส บนลวดลายที่อ่อนช้อย พร้อมประดับประดาด้วยเลื่อม กาบเพชร ลูกปัด เพิ่มความหรูหราแก่ผืนผ้า จากเหตุและผลที่กล่าวมา ม.ราชภัฏภูเก็ต ในฐานะที่เป็นสถาบันอุดมศึกษาเพื่อพัฒนาท้องถิ่น จึงได้จัดกิจกรรมอบรมและประกวดผ้าปาเต๊ะเพ้นท์ขึ้น เมื่อวันที่ 15-19 กุมภาพันธ์ 2560ที่ผ่านมาโดยได้กระแสตอบรับเป็นอย่างดีจากผู้เข้าร่วมอบรม

นางสาวพรพิมล เตียมวัง รองผู้อำนวยการสำนักศิลปะและวัฒนธรรม ม.ราชภัฏภูเก็ต กล่าวถึงความเป็นมาในการจัดกิจกรรมว่า “การเผยแพร่กิจกรรมและการบริการด้านการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นต่อสาธารณชน เป็นยุทธศาสตร์หลักของสำนักศิลปะและวัฒนธรรมที่ต้องขับเคลื่อนอย่างต่อเนื่อง เพื่ออนุรักษ์ สืบสาน เผยแพร่และพัฒนาท้องถิ่น โดยเฉพาะชาวบ้านในพื้นที่ซึ่งเป็นเจ้าของวัฒนธรรมและสามารถถ่ายทอดทั้งหลักการและปฏิบัติ เพื่อสืบทอดให้คนรุ่นใหม่เรียนรู้และสืบสานได้เป็นอย่างดี

ดังนั้นการจัดกิจกรรมในครั้งนี้ ยังเป็นการส่งเสริมให้เกิดการมีส่วนร่วมอย่างสร้างสรรค์ระหว่างมหาวิทยาลัยกับชุมชน และเป็นการสร้างโอกาสทางธุรกิจด้วยวิธีการเพิ่มมูลค่าให้กับผ้าปาเต๊ะ ทั้งนี้ ในการอบรมมีกลุ่มผู้สูงอายุ กลุ่มแม่บ้าน และกลุ่มวิสาหกิจชุมชน จำนวน 100 กว่าคน ร่วมเรียนรู้การเพ้นท์ลวดลายผ้าปาเต๊ะในทุกกระบวนการ ซึ่งผลจากการอบรมสำนักศิลปะฯ มุ่งหวังว่าภูมิปัญญาท้องถิ่นจะเป็นที่รู้จักมากยิ่งขึ้น นอกจากนี้ยังก่อให้เกิดความสามัคคีความภูมิใจแก่ชุมชน สร้างงาน สร้างเงินให้ได้อีกทางหนึ่งสำหรับผลงานที่ผ่านกระบวนการสร้างสรรค์ และได้รับรางวัลในการประกวดได้มีการจัดทำเป็นห้องเรียนรู้แก่นักศึกษาและบุคคลที่สนใจสามารถฝึกฝนและเรียนรู้ จึงได้จัดแสดงผลงาน ณ สำนักศิลปะและวัฒนธรรม”

ในส่วนของ นายฤทธิพงษ์ ฤทธิ์ท้วม ครูศิลป์ด้านผ้าปาเต๊ะผู้ริเริ่มในการสอนเพ้นท์ผ้าปาเต๊ะในภูเก็ตกว่า 10 ปี วิทยากรประจำการอบรม กล่าวว่า “ผู้เข้าร่วมอบรมจะได้เรียนรู้เทคนิคการย้อมสีผ้า การเพ้นท์ลายผ้า การเคลือบกาบเพชร และตกแต่งทุกๆ กระบวนการนั้น ต้องใช้ความละเอียด ใจเย็น และมีเวลาเพียงพอในการผลิต ซึ่งเหมาะสมกับกลุ่มผู้สูงอายุจากเดิมผ้าปาเต๊ะมีความนิยมเฉพาะกลุ่มจึงมีลวดลายที่ซ้ำๆ กัน ดังนั้นการดีไซน์ลวดลายเฉพาะตัวควบคู่ไปกับการลงสีที่คมเข้ม สดใส พร้อมกับตกแต่งให้หรูหรา ช่วยเพิ่มมูลค่าทางการตลาดให้กับผ้าปาเต๊ะเพ้นท์ในระดับพรีเมี่ยมสำหรับต้นทุนต่อผ้า 1 ผืน รวมสีและอุปกรณ์ตกแต่งเพียงไม่กี่ร้อยบาท แต่เมื่อผ่านกระบวนการสร้างสรรค์สามารถนำไปขายในท้องตลาดได้ถึง 1-2 พันบาท ขึ้นอยู่กับฝีมือในการออกแบบ”

ด้านผู้เข้าร่วมอบรม นางมาลี รัตนวงศา ข้าราชการเกษียณอายุ 64 ปี ได้เล่าถึงความรู้สึกว่า “เป็นประสบการณ์ครั้งแรกที่ได้เพ้นท์ผ้าปาเต๊ะ รู้สึกสนุกกับคอร์สการอบรม เพราะได้ฝึกสมาธิ และเพลิดเพลินกับการเลือกลวดลายผ้า ไปจนถึงการลงสี ลวดลาย และเพ้นท์ตกแต่งในแบบที่ชื่นชอบ ก่อนหน้านี้คิดว่าทำยาก แต่เมื่อได้มาอบรมกับทางมหาวิทยาลัยจึงได้เรียนรู้การผลิตผ้าปาเต๊ะทุกขั้นตอน แม้ไม่มีพื้นฐานมาก่อนก็สามารถทำได้ง่ายๆ ตั้งใจว่าหลังจากนี้จะเพ้นท์ผ้าปาเต๊ะเป็นงานอดิเรก ไว้สวมใส่เอง รวมถึงมอบเป็นของขวัญให้กับญาติมิตรในโอกาสพิเศษ” คุณป้ามาลี กล่าวพร้อมร้อยยิ้ม

สำนักศิลปะและวัฒนธรรม ดำเนินงานตามปณิธานของ ม.ราชภัฏภูเก็ต ในการพัฒนาท้องถิ่นยึดโยงกับกระแสสังคม และตอบโจทย์ความต้องการที่แท้จริงของชุมชนโดยหลอมรวมทั้งศาสตร์และศิลป์แห่งการพัฒนาจากทุกภาคส่วน เพื่อสร้างบรรทัดฐานใหม่ให้กับท้องถิ่น ด้วยการมอบโอกาสให้กับชาวบ้านทุกกลุ่ม มีโอกาสเข้าถึงองค์ความรู้ในทางวิชาการและเทคนิคในทางปฏิบัติ อันจะช่วยยกระดับคุณค่าของศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นใต้ให้คงอยู่สืบไปรุ่นสู่รุ่น

ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต โทร 076 211 959 ต่อ 7201